Overleden te 's Hertogenbosch in 1626, zoon van Mr. Hendrik en Johanna van Weert gezegd van der Stegen. Hij was schepen in 1598 en volgde zijn vader als raad en rentmeestergeneraal der Staten van Brabant in het kwartier van 's Hertogenbosch op. Zijn weduwe, Lucia van Hohenstein, werd 30 April 1630 door koning Philips IV van Spanje, hertog van Brabant, beleend met Arendonk en erfde in 1632 van haar zwager Sebastiaan Tynner de heerlijkheid Holenfeltz of Hollenfeltz in Luxemburg. Zij overleed omstreeks 1640 op het kasteel van dien naam. De Minderbroeder Johannes Boener (dl. VIII, kol. 136) vereerde Lucia in 1623 de opdracht der beide uitgaven (Latijn en Nederlandsch) van Waerachtige ende levende Figuren van de H. Martelaers van Gorcum, met een cort verhael van hun leven en sterven, gedrukt bij Antonius Schaeffer te 's Hertogenbosch. Beide zeer zeldzame werkjes vindt men beschreven bij Ch. C.V. Verreyt, Het geslacht Schaeffer te 's Hertogenbosch van 1541-96, in betrekking tot de boekdrukkunst, 77 en 199. | 148 |
Peter van Broechoven is de oudste zoon van Henrick van Broechoven en Johanna van Weert. Hij werd geboren te ’s-Hertogenbosch op 11 april 1573, zoals blijkt uit de aantekeningen in het familieboekje van zijn vader: Item den xienaprilis Sabati Ao 73 naer Paesschen tsavonts omtrent 9 uren is myn huysvr. ontbonden van eenen jongen soone, kersten gedaen aen cruysbroederen, genoempt Peter nae saliger mynen vadere. Den Peteren was Peter die Corte myn swagere….378 Peter trouwde Lucia van Hohensteyn, dochter van Marten van Hohensteyn, secretaris van de Raad van State, en Catharina Talii van Lützenborch, vrouwe van Arendonck en Sentsich.379 In 1613 maakten zij hun testament voor notaris Gysbert van de Velde in ’s-Hertogenbosch.380 Peter van Broechoven komt voor het laatst voor op de presentielijst van de stadsvergadering van ’s-Hertogenbosch op 5 februari 1627.381 Hij stierf op 19 juni 1627.382 Lucia stierf op 22 december 1644 op het kasteel Holenfeltz.383 Peter studeerde artes aan de pedagogie de Valk in Leuven en promoveerde in 1590 tot Artium Licentiatus (A.L.).384 Hij voerde de titel mr. en werd gekwalificeerd als licentiaat in de rechten.385
In 1598 was hij eenmalig schepen van ’s-Hertogenbosch. De gedeputeerden van de drie Staten van Brabant benoemden hem in 1597 tot toecommende rentmeester van de 3 Staten van Brabant om zijn vader te zijner tijd op te volgen. In april van dat jaar legde hij de eed af ten overstaan van de prelaat van Grimbergen.386 Hij is de funktie als eindverantwoordelijke gaan uitoefenen in 1602.387 Toen werd hij ook beëdigd door de prelaat van Averbode en gaf hij een borgtocht af van 6000 carolusgulden. Hij vervulde het rentmeesterschap tot zijn overlijden. Tussen 1612 en 1614 was hij kerkmeester van de Sint-Jan.388
Hij was vanaf 1616 - na het overlijden van Goyaert van Engeland - tot zijn dood in 1627 syndicus (financieel beheerder) van de paters kapucijnen in ’s-Hertogenbosch.389 In 1622 behoorde hij tot de zes gekozenen die op goede vrijdag de drie zegelaars voor de
| 84 |
lakennijverheid moesten kiezen.390 Meerdere keren ontving hij tijdens zijn actieve leven als rentmeester een schenking van stadswege.391 Zowel Peter als Lucia was lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Peter werd in 1594 gezworen broeder en was in ieder geval vanaf 1605 tot 1610 rentmeester van de Broederschap.392 Tweemaal werd hij tot proost gekozen, en wel in 1603 en in 1616.393 Peter van Broechoven woonde in de Postelstraat in ’s-Hertogenbosch. In 1603 kocht hij het Huis van Luik en in 1622 het ernaast gelegen Huis van Oirschot.394 Wellicht had hij dit laatste huis al eerder gekocht, want al in december 1619 kreeg hij de zestigste penning van stadswege geschonken. Ook dit laatste was een aanzienlijk huis, gezien de omschrijving: huijs, erve, plaetse, achterhuijs, poorte, brouwerije, achterwaarts met een steenen brugge over den water uijtgaende meteen poirte aen de straet tegenover den susteren convent op ten Ulenborch.
Van de kinderen van Peter van Broechoven en Lucia van Hohensteyn waren er in 1631 nog drie in leven: Johan Martin, Maria Anna en Catharina.
| 85 |
Noten | |
378. | Donnet, ‘Dons de la famille van Brouckhoven’, 71. |
379. | sH, R 1536, f25, 14 oktober 1624. |
380. | sH, R 1542, f485v, 16 oktober 1631. |
381. | OSA 178, 5 februari 1627. |
382. | OSA 1077, f165. |
383. | sH, R 1564, f182, 22 december 1644. |
384. | Bots Matthey en Meyer, Noordbrabantse studenten, 236 (nummer 903). |
385. | sH, R 1853, f327, 18 januari 1602; sH, R 1536, f25, 14 oktober 1624. |
386. | OSA 5417, 14 april 1597. |
387. | sH, R 1853, f237, 18 januari 1602; BHIC, toegang 1, R 4, f1. |
388. | OSA 176, 13 juni 1612. |
389. | Van Schiedam, ‘Geschiedenis van het klooster’, 300. |
390. | OSA 176, 22 maart 1622. |
391. | OSA 1447, allerhande zaken, 29 september 1626. |
392. | BHIC, ILVB, toegang 1232, R 141, f174v, 1618; BHIC, ILVB, toegang 1232, R 141, f287r, 1619; Van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap, 165. |
393. | BHIC, ILVB 1232, R 4. |
394. | Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, I, 235-239; OSA 1454, LXe penning, 13 juni 1603; OSA 1471, LXe penning, 10 december 1619. |
GenealogieOuders: Mr. Henrick van Broechoven Pzn x Johanna (dochter van Corstiaan Janzn van Weert en Sophia Peterdr van de Oever).Proband: Peter Hzn van Broechoven x Lucia († 22 december 1644) (dochter van Marten van Hohensteyn en Catharina Talii van Lutzenborch). Kinderen: Johan Martin; Maria Anna; Catharina. Bestuurlijke functiesPolitieke: Schepen 1598; rentmeester van de beden van 1602-1627.Andere: Kerkmeester van de Sint-Jan 1612 13;2 vanaf 1616 syndicus van de kapucijnen. StudiePromoveerde in Leuven op 27 november 1590 tot A.L. Voerde de titel Mr. (waarschijnlijk in de rechten).Lidmaatschap van de Lieve Vrouwe BroederschapOntvangen als broeder in 1594; proost 1603 04 16 17; rentmeester van de broederschap zeker van 1605-1610.BijzonderhedenPeters vader was rentmeester van de stad, schepen, pensionaris en rentmeester van de beden; Peters schoonvader was secretaris van de Raad van State; op grond van de verdiensten van zijn vader werden Peter en zijn broers en zussen in 1607 erfelijk in de adelstand verheven. |
Noten | |
1. | Cöp, Het spel van de macht, 2014; Bots e.a., Noordbrabantse studenten, nummer 903; Van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap, 165; Van Oudheusden en Tummers, De grafzerken van de Sint-Jan, grafzerk 392. |
2. | Glebbeek, De kerkfabriek van Sint-Jan, 195. |
's-Bosch. Studeerde artes aan de pedagogie de Valk te Leuven. Promoveerde 27 november 1590 tot A.L. als 34e van 60 candidaten. Voerde titel Mr. (waarschijnlijk in de rechten). Zoon van Henricus (897). Huwde Lucia van Hohenstein. In 1598 schepen van 's-Bosch. Volgde zijn vader op als rentmeester der Staten van Brabant. Overleed te 's-Bosch in 1626 of 1627.ARAB/FUL 713; Tax. (1899) 164, (1902) 263; NNBW, X, 148 | 236 |
Namen en wapenen der Heeren Beêedigde Broeders soo Geestelijke en Wereltlijke van de seer oude ende seer doorluchtige Broederschap van onse Lieve Vrouw binne de stad s'Hertogenboschjor. Peter van Broekhoven, ontfangen 1594.obiit 19 junii 1627. Rentm. van de State van Brabant int quartier van 's Hertogen-bosch | 96 |
gegoten, gesneden, zilver diameter: 2.9 cm dikte: 0.2 cm hoogte: 2.5 cm gewicht: 24.2 gr Rond zegelstempel met aan de achterzijde een bewerkt handvat (halfrond filigrainwerk) en gegraveerd: S + PETRI + DE + BROECHOVE. Aan de voorzijde een omschrift met aan de buitenzijde een band van drie cirkels, en aan de binnenzijde een cirkel. Op een versierd veld een accoladeschild. Heraldische beschrijving: drie molenijzers, geplaatst 2-1; in het hart van het schild een jachthoorn. |
Provinciaal Genootschap 1598 Zilver | 13 |
1899 |
Noordbrabantsche zegels IIIZegel van jonker Mr. Pieter van Broeckhoven ...Taxandria 6 (1899) 164-165 |
H. Bots, J. Matthey, M. Meyer, Noordbrabantse studenten XLIV (1979) 236
Wim Cöp, Het spel van de macht (2014) 84-85
Lucas G.C.M. van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap (2012) 165-166
B.C.M. Jacobs, Justitie en politie in 's-Hertogenbosch voor 1629 (1986) 276
Varia Historica Brabantica III (1969) 173